Φεριέρ, Αντόλφ

(Ferrière, Γενεύη 1879 – 1960). Ελβετός παιδαγωγός. Νεότατος άρχισε να ενδιαφέρεται για την παιδαγωγική και το 1899 ίδρυσε, μαζί με άλλους ως κέντρο συντονισμού των παιδαγωγικών πρωτοβουλιών το Διεθνές Γραφείο του Νέου Σχολείου, του οποίου τον ρόλο ανέλαβε ύστερα το Διεθνές Γραφείο Εκπαίδευσης, που είναι ακόμα και σήμερα το μεγαλύτερο ευρωπαϊκό κέντρο παιδαγωγικών και σχολικών πληροφοριών. Το 1921 ίδρυσε, μαζί με άλλους, στο Καλέ τη Διεθνή Ένωση για το Νέο Σχολείο, που συντόνισε τα ανακαινιστικά εκπαιδευτικά κινήματα που υπήρχαν σε όλο τον κόσμο. Σε αυτόν οφείλεται η διάδοση του όρου ενεργό σχολείο, που χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1917 από έναν άλλο παιδαγωγό της σχολής της Γενεύης, τον Πιερ Μποβέ. Οι θεωρητικές βάσεις της παιδαγωγικής του Φ. αποκαλύπτουν κάποιον εκλεκτικισμό, που περιλαμβάνει θέσεις που συνδέονται με εκείνες του Ρουσό, του Μπερξόν και του Ντιούι. Στα έργα του διατυπώνονται διάφορες αντιλήψεις γύρω από τις εξής βάσεις: 1) H ενεργητική εκπαίδευση πρέπει να αναπτύσσει τη ζωτική πνευματική ορμή του παιδιού· 2) η εξέλιξη του παιδιού επαναλαμβάνει την εξέλιξη του είδους, αντιστοιχούν δηλαδή σε αυτήν τα στάδια της εξέλιξης του ανθρώπινου είδους σε ολόκληρη την ιστορία του· 3) η ικανότητα γνώσης του παιδιού συνδέεται με τη μάθηση μέσω του ενδιαφέροντος. Το ενδιαφέρον αναπτύσσεται διαφοροποιούμενο στις διάφορες ηλικίες, ανάλογα με έναν ρυθμό και μια εξέλιξη που είναι κοινά σε όλα τα άτομα. Μέσα από την ανάπτυξη αυτή το παιδί κατακτά την αυτονομία του, εφόσον μπορεί να εκφράζει αυθόρμητες ατομικές ικανότητες στον χώρο των κοινωνικών δράσεων. Μόνο η ενεργητική συμμετοχή στη ζωή της ομάδας και της κοινότητας του επιτρέπει να αναλάβει υπεύθυνες πρωτοβουλίες. Τέτοιες πρωτοβουλίες στη σχολική πρακτική συγκεκριμενοποιούνται στις μορφές αντικυβέρνησης και εκδηλώνονται κυρίως σε συνδυασμό με τις χειρωνακτικές εργασίες. Υπάρχει λοιπόν στη σκέψη του Φ. το ιδανικό μιας παιδείας δημοκρατικής έμπνευσης, ιδανικό που το ενίσχυσαν τα ευρωπαϊκά και παγκόσμια πολιτικά γεγονότα του 20ού αι. Τα κυριότερα έργα του είναι: Ας μεταμορφώσουμε το σχολείο (1920), Η εκπαίδευση μέσα στην οικογένεια (1920), Η αυτονομία των μαθητών (1921), Το ενεργό σχολείο (1922), Η αυθόρμητη δραστηριότητα του παιδιού (1922), Απελευθέρωση του ανθρώπου (1942) και Παιδικά σπίτια μετά τον πόλεμο (1949).